Zarządzanie kredytem

Kiedy dostajemy kredyt, firma lub osoba fizyczna stawia do naszej dyspozycji określoną kwotę pieniędzy na ustalonych warunkach. Istnieją różne rodzaje kredytów, np. hipoteczne, konsumpcyjne czy ratalne - jest również kredyt odnawialny, dostępny posiadaczom kart kredytowych.

Rodzaje kredytu

Są dwa główne typy kredytów. Takie kredyty, jak hipoteczny, konsumpcyjny czy ratalny udzielane są na określony cel, np. na wyposażenie naszej kuchni. Z kolei przy kredycie odnawialnym otrzymujemy dostęp do określonej kwoty pieniędzy, którą możemy rozporządzać w dowolny sposób, wydając ją na zakupy w różnych punktach handlowo-usługowych.

Spłata

Kredyty ratalne zazwyczaj spłacamy w regularnych ratach na przestrzeni uzgodnionego okresu. Raty spłaty kredytu hipotecznego mogą być różnej wielkości, zaś w przypadku kredytu konsumpcyjnego mamy zazwyczaj do czynienia ze stałymi spłatami o mniej więcej jednakowej wysokości. Gdy po spłacie jednego kredytu tego typu chcemy dokonać następnego dużego zakupu, musimy przystąpić do ponownych negocjacji z bankiem.

W przypadku kredytu odnawialnego mamy stały dostęp do linii kredytowej - w wysokości niewykorzystanych dotąd środków. Za każdym razem, gdy spłacamy część zadłużenia o taką samą kwotę rośnie dostępny nam limit kredytowy. Przykładowo, jeśli przyznano nam limit kredytowy w wysokości 1 000 zł, a my wydaliśmy 300 zł i następnie spłaciliśmy 100 zł - do naszej dyspozycji pozostaje 800 zł.

Pamiętajmy, że kredyt zawsze należy spłacać w ustalonym terminie po to, by unikać sankcji finansowych.

Odsetki

Kredytodawcy działają po to, by osiągać zyski; z tego powodu, a także chcąc zabezpieczyć się przed ryzykiem kredytowym zazwyczaj pobierają od pożyczonych nam kwot odsetki. Należy o tym pamiętać obliczając wysokość czekających nas spłat.

I tak np., pożyczając 100 zł na 10% w skali rocznej otrzymamy koszt całkowity równy 110 zł – o ile umówimy się na jednorazową spłatę pożyczki po roku. Mamy tu do czynienia z tak zwanymi odsetkami prostymi, rzadko stosowanymi w praktyce.

Znacznie częściej spotykamy się z odsetkami składanymi, gdzie w regularnych odstępach czasu następuje kapitalizacja odsetek, czyli w pewnym sensie naliczanie „odsetek od odsetek”. Np. gdy zaciągnęliśmy dług w wysokości 100 zł na 10% w skali rocznej z rocznym okresem oprocentowania, wówczas na koniec roku pierwszego nasze zobowiązanie wyniesie 110 zł. O ile nie spłacimy tego zadłużenia, w drugim roku kredytodawca naliczy dziesięć procent od całej tej kwoty; o tyle powiększy się nasze zobowiązanie, które wyniesie teraz 121 zł – i tak dalej.

Okres oprocentowania można ustalić dowolnie – na jeden dzień, tydzień, miesiąc, itd.

Przy kredytach przewidujących stałą wysokość łącznej raty spłacanego kredytu i oprocentowania odsetki obliczane są z góry i dodawane do rat kredytu. W wielu przypadkach wcześniejsze spłaty zobowiązania powodują konieczność poniesienia opłat karnych, co zapewnia kredytodawcy przychody z odsetek na poziomie, jaki pierwotnie zaplanował.

Przy kredycie odnawialnym w każdym momencie możemy dokonać spłat, dużych lub małych, według własnego uznania. W wielu przypadkach – o ile całość zadłużenia spłacamy do dnia, w którym pierwsza spłata (rata) staje się wymagalna – możemy całkowicie uniknąć płacenia odsetek.

Przed otrzymaniem kredytu nasza dotychczasowa historia kredytowa staje się przedmiotem oceny ze strony kredytodawcy, który chciałby wiedzieć, czy użyjemy pożyczonych pieniędzy w sposób odpowiedzialny i czy będziemy w stanie terminowo spłacać raty i należne odsetki. Na historię kredytową składa się wiele elementów, wśród nich informacje o tym, jak regulujemy nasze rachunki czy też jaki jest ogólny poziom naszych zobowiązań. Obejmuje ona również informacje dodatkowe, np. o zmianie adresu, karalności czy częstotliwości ubiegania się o różnego rodzaju kredyty i pożyczki. W niektórych krajach naszą zdolność kredytową badają wyspecjalizowane biura informacji kredytowej, w innych jest to domena samych banków lub ich agend.

Nasza historia kredytowa

Nasza „historia kredytowa” pomaga kredytodawcy w ustaleniu, czy może przyznać nam kredyt i czy jesteśmy w stanie bezpiecznie spłacić zaciągnięty dług.

Zazwyczaj historia kredytowa zawiera następujące informacje:

• listę zaciągniętych przez nas kredytów,
• całkowitą kwotę naszego zadłużenia,
• liczbę posiadanych przez nas kart kredytowych i łączną sumę zadłużenia na tych kartach,
• jakie pozostaje do spłacenia, to, czy w przeszłości terminowo regulowaliśmy nasze zobowiązania,
• to, jak radzimy sobie ze spłatą innych ważnych zobowiązań - np. z opłacaniem rachunków za energię, telefon, itd.,
• to, jak przebiegały nasze kontakty z bankami i czy posiadamy rachunki oszczędnościowe,
• inne informacje, przykładowo - czy mamy dom lub inne składniki majątku, jak np. papiery wartościowe.

Biura informacji kredytowej

Biura informacji kredytowej to organizacje zajmujące się zbieraniem danych finansowych o osobach fizycznych i prawnych, działające na szczeblu centralnym w trybie ściśle regulowanym przez prawo. Te niezależne podmioty gromadzą informacje finansowe, a następnie udostępniają je zarejestrowanym kredytodawcom oceniającym naszą wiarygodność kredytową. Biura takie nie działają jeszcze we wszystkich krajach; tam, gdzie biura takie już funkcjonują, powinny wszystkie dysponować takim samym zbiorem informacji na nasz temat.

Sprawdzajmy naszą historię kredytową

Regularne sprawdzanie naszej historii kredytowej i korygowanie ewentualnych błędów jest jak najbardziej uzasadnione. Prawo do takiego wglądu – za drobną opłatą – dają nam przepisy Unii Europejskiej, które jednakże nie we wszystkich krajach członkowskich zostały wprowadzone w życie. Wszelkie stwierdzone błędy winny być poprawione przez biuro informacji kredytowej bezpłatnie – ale musimy najpierw udowodnić, że to my mamy rację.

Zarządzanie wydatkami

Mając już ułożony budżet, łatwiej będziemy mogli kontrolować wydatkowanie pożyczonych przez nas środków stosując w tym celu kilka prostych zasad:

• Nie pożyczajmy kwot, których nie jesteśmy w stanie oddać.
• Bądźmy „na bieżąco” z naszymi wydatkami – starajmy się nie ulegać nagłej pokusie dokonania dużego zakupu.
• Nie pożyczajmy na codzienne wydatki.
• Bądźmy świadomi wysokości naszego limitu kredytowego i nie przekraczajmy go; w przeciwnym razie może nas to sporo kosztować.
• Nie wyrabiajmy nowej karty kredytowej po to, by spłacić dług na starej karcie.
• Uważnie czytajmy wyciągi bankowe i informujmy bank o wszelkich zauważonych niezgodnościach.
• Nigdy nie wyczerpujmy całego limitu kredytowego – zawsze starajmy się zostawić pewien zapas „na wszelki wypadek”.

Czytajmy umowę kredytową

Jeżeli chcemy jak najlepiej wykorzystać posiadane zasoby finansowe i uniknąć problemów, powinniśmy dobrze zrozumieć treść zawartej z nami umowy kredytowej bądź umowy o wydanie i używanie karty – dlatego przede wszystkim należy ją dokładnie przeczytać.

Jest to prawomocny dokument określający wysokość uzgodnionego kredytu bądź limitu kredytowego, a także informujący nas o pobieranych opłatach i prowizjach, terminach spłaty oraz karach za niedotrzymanie warunków umowy. Wyznacza on również wysokość oprocentowania kredytu, która może ulec zmianie wraz ze zmianą stóp procentowych banku centralnego (Narodowego Banku Polskiego).

Jeśli pewne fragmenty umowy są dla Państwa niezrozumiałe, proponujemy zajrzeć do Słowniczka terminów finansowych. Wszelkie wątpliwości dotyczące rachunku karty płatniczej można również wyjaśnić w banku-wydawcy karty.

Spłacajmy dług w terminie

Aby uniknąć opłat za niedotrzymanie terminu spłaty, które mogłyby zaszkodzić naszej historii kredytowej, musimy dokonywać wymaganych płatności w uzgodnionych terminach. Można to osiągnąć np. poprzez wykorzystanie karty płatniczej lub wydanie bankowi polecenia zapłaty.

W przypadku większości kart kredytowych możemy uniknąć płacenia odsetek, jeżeli na koniec każdego okresu rozliczeniowego spłacimy całą należną kwotę, wykorzystując w ten sposób tzw. okres bezodsetkowy. Gdy nie stać nas na jednorazowe spłacenie całości zadłużenia, starajmy się spłacać więcej niż wynosi wymagane minimum – co pomoże nam uniknąć szybkiego narastania zadłużenia. Jeżeli od początku zamierzamy zadłużać się na rachunku karty kredytowej, warto poszukać ofert przewidujących niskie oprocentowanie udzielanego kredytu – nawet, jeżeli trzeba przy tym ponieść roczną opłatę za używanie karty.

Bądźmy w kontakcie

Przy zmianie nazwiska, adresu czy miejsca pracy powinniśmy niezwłocznie powiadomić bank (instytucję udzielającą kredytu). W przeciwnym wypadku może się zdarzyć, że nie zostaną nam doręczone ważne informacje lub staniemy przed koniecznością poniesienia opłat karnych. Również wtedy, gdy nasza sytuacja finansowa ulegnie zmianie stwarzając problemy ze spłatą zadłużenia, powinniśmy natychmiast skontaktować się z bankiem. Dla bankowców nie jest to sytuacja nietypowa - pomogą nam znaleźć odpowiednie rozwiązanie, jak np. zmiana harmonogramu spłat.

Sprawdź swoje "kredytowe IQ"

Przy każdym pytaniu należy zaznaczyć odpowiedź najlepiej opisującą Państwa sytuację.

1. Kiedy opłacają Państwo rachunki i spłacają zadłużenie z tytułu kredytu / karty kredytowej?

• W momencie otrzymania rachunków lub za pomocą polecenia zapłaty
• Tak blisko wymaganego terminu, jak tylko możliwe
• Czasami nie dokonujemy zapłaty lub czynimy to po terminie.

2. Czy spłata należności z tytułu kredytu / karty kredytowej stanowi dla Państwa problem?

• Nigdy
• Prawie nigdy
• Często

3. Jaką część zadłużenia na karcie kredytowej spłacają Państwo co miesiąc?

• Całe saldo
• Sporą część salda
• Jedynie wymagane minimum

4. W jakim stopniu wykorzystują Państwo kredyt dostępny na karcie?

• Nie korzystamy – spłacamy całość zadłużenia na koniec miesiąca
• Mniej niż w połowie
• W większej części lub w całości

5. Czy znacie Państwo całkowitą wysokość swojego zadłużenia?

• Tak
• Mniej więcej
• Wprost boimy się zsumowania tych wszystkich kwot